By Rey Anthony Chiu/PIA-Bohol | 12:16 AM February 19, 2020
Mahimong andam na ang Bohol batok sa gikaintapan nga African Swine Fever (ASF) kon mapahiluna na ang duha ka bahan nga maoy isipon nga nag-unang emergency responders batok sa pagkatag niini.
Kini maoy tipok sa gipadayag ni Department of Agriculture Regional Director Salvador Diputado atul sa usa ka tigum ga gipahigayun sa milabay nga semana didto sa Dao Diamond Hotel.
Ang ASF, usa ka sakit sa baboy nga labihan ka mananakod ug kon dili lig-on ang bio-security measures sa usa ka lugar nga masudlan sa kagaw nga kina-ingnan niini, hayan motakud ngadto na sa tanan nga baboyan sa lalawigan.
Matud ni RD Diputado, gawas pa niini, kinahanglan nga makahimo na ang matag barangay sa pag-imbentaryo ug pagmapa sa tanang mga kabalayan nga namuhi og baboy.
Ang duha ka bahan sa mga giingon nga emergency responders mao ang gihulagway ni Diputado isip Clean ug Dirty Team.
Matud niya, ang Clean Team pagalangkoban sa mga Barangay Livestock Aides, mga Barangay Tanods, Barangay Health Workers ug Barangay Officials nga maoy maghupot sa imbentaryo ug maglibot-libot aron makasayud kon kinsa ang mga baboy nga nasakit o namatay.
Kini nga taho kinahanglang maabut sa mga mayor, sanglit sila ang may katungod nga mopalihok sa mga inisyatiba sa pagpa-atiman sa gidudahan nga sakit ug sa pagpahibaw usab sa mga hingtungdan nga opisyales sa paggawas sa sakit.
Ang Clean Team usab maoy maghimo sa makanunayon nga mga pagpasabut sa mga pamaagi aron kalikayan ang sakit, mga gimbuhaton sa himsug nga baboyan ug unsaon pagpatuman ang maayo nga biosecurity aron ang mga trabahante ug namuhi sa baboy, dili makadala sa kagaw pagawas sa baboyan.
Ang pagpadangat sa taho sa Clean Team gawas sa mga ng mga tinugyanan nga nagtabang aron dili makasulod ang ASF dinhi sa Bohol.
Kon pananglit, may ASF nga nakasulod ug mataho nga may baboy nga namatay, motrabaho dayun ang Dirty Team, aron pagsusi sa gikamatyan, ug pagkompirmar kon kini ASF ba o dili.
Sa higayon nga kompirmado nga ASF ang hinungdan sa pagkamatay, ipatuman gilayon ang temporary nga lockdown, pagpugong sa pagpagawas sa mga hayupan ug ang pagpahimutang sa 24/7 animal quarantine checkpoints sa mga agi-anan nga naglibot sa lugar diin nahitabo ang gidudahan nga ASF.
Dinhi, importante nga matan-aw og balik ang mapa sa mga nagbaboyan kay segun sa quarantine protocols, kinahanglan nga mga mga checkpoints sa usa ka kilometro, 7 ka kilometro ug 10 ka kilometro gikan sa gikahitabo-an nga barangay.
Gawas pa niana, kadtong tanan nga mga tawo nga nahaduol sa kulongan sa baboy nga nakasinati sa pagpangamatay, hukasan sa ilang mga biste aron dauban para mapugngan ang pagkatag sa sakit.
Dinhi, importante, matud pa ni RD Diputado nga ang Dirty Team na ang magkuha sa mga detalye sa hitabo ug igo nga mga hulagway aron may ikapaambit sa media kay wala nay tugotan sa pagcover sa lugar nga adunay ASF kay kinahanglang i-agi sa kompleto nga kwarantina.
Tungod niini, mimandu si RD Diputado sa OPV pinaagi ni Dr Stella Marie Lapiz nga lihokon na dayun ang imbentaryo ug pagmapa kay aron apil ang mga mayor, may kasayuran na sa ilang angay nga buhaton kon magkina-unsa.