By Rey Anthony Chiu/PIA-Bohol | 08:23 PM September 16, 2019
Delikado pa gihapon ang pagkaon sa mga kinhason nga nakinhas sa mga kabaybayonan sa Dauis ug sa Tagbilaran City.
Kini matud pa sa Shellfish Bulletin No. 16 nga giluwatan sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources niadtong Septembre 9, 2019.
Saysay sa BFAR, subay sa laboratory results, ang mga kinhason nga nakuha sa nahisgutan nga dapit, lakip na ang didto sa Puerto Princesa Bay sa Palawan, Irong-irong sa San Pedro ug Silanga Bay sa Western Samar ug sa Cancabato Bay sa Tacloban City, positibo pa gihapon sa paralytic shellfish poison (PSP) nga taas pa sa katugotan nga kan-on.
Dinhi sa mga nahisgutan nga dapit, gi-dili pa gihapon ang pagpanginhas, pagpamaligya, pagpamalit ug pagkaon sa mga kinhason.
Matud sa BFAR, ang tanang matang sa kinhason ug mga uyap nga makuha sa mga nahisgutan nga lugar, dili luwas kan-on sa tawo.
Hinuon, gipasabut sa BFAR nga ang isda, nokos, pasayan ug mga lambay ug kasag mahimong kan-on basta kini lab-as ug gihugasan og maayo ug gikuhaan og hasang ug gi hina-ihan og maayo sa wala pa lutoa.
Nunot niini, gihangyo ang mga tinugyanan sa duha ka mga local nga kagamhanan sa pagbantay nga walay mohikoy og panginhas aron walay mahimong suliran na unya.
Ang PSP usa ka natural nga hilo nga gikan sa dagat nga molugwa gikan sa pipila ka matang sa microscopic algae.
Ug tungod kay ang ga isda ug mga kinhason mokaon man sa algae o amag, mapabalhin ang hilo ngadto kanila.
Ang tawo usab nga makakaon sa kinhason nga may hilo sa PSP mahimong magdaut ang iyang nervous system ug mamanhud ang kaunoran.
Kon daghan ang hilo nga nakuha gikan sa gikaon, mahimo kining ikamatay.
Ang mga timailhan sa tawo nga nahilo sa PSP mao ang pagpaminhud sa wait og dila, nga magsugod pipila ka minutos ngadto sa pipila ka oras human sa pagkaon sa makahilo nga kinhason.
Kon dili maatiman, ang pagpaminhod, modangat ngadto sa kamot ug tiiil ug ang pagpaminhod sa dughan ug mga parte sa lawas ngadto na sa paglisud sa pagginhawa.
May mga kaso na usab sa pagkalipong ug sa dagway og naglutaw ang gibati, ug kon medyo daghan gyud ang nakaon, maparalisa ang dughan ug tiyan nga maoy hinungdan sa pagkamatay.
