Sa mga gustong mosuroy sa mga isla ug matan-aw sa mga lumba-lumba (dolphins) sa Balicasag o Pamilacan, sa dili pa moluwan sa bangka, seguradoha nga rehistrado ang bangka ug may prangkisa nga mamasahero, ug may lisensya ba ang kapitan ug tripolante.
Kini maoy pahibawo nga giluwatan sa mga tinugyanan sa Philippine Coast Guard (PCG) pinaagi ni Bohol Station Commander Lieutenant Patrick John Cabasag, didto sa Kapihan sa PIA.
Kon rehistrado ang bangka, segurado kini nga dili gabok, may igo nga himan sa pagluwas sa kinabuhi, may igo nga sistema sa komunikasyon ug makapasalig ang tag-iya nga may insurance ang si kinsa nga makabagat og disgrasya luwan niini.
Kon may lisensya ang kapitan ug tripulante, nagpasabut nga kamao sila mo-ayo sa guba nga makina, makamao mopahiluna sa sakayan kon may bawod, nabansay sila sa Safety of Life at Sea (SOLAS) ug may igo silang katakus sa pagluwas sa kinabuhi.
Kini usab sila, hayan dili gayud mopaubos sa ilang presyo kay maalkansena sa byahe, sukwahi sa mga tanyag sa mga dispatcher nga barato, segun pa sa PCG.
Matud ni Cabasag, daghan nga dispatcher ang mosugat sa mga turista nga moabut sa Alona aron mamaligya sa island hopping tours.
Wala may problema ang pagpanghaylo sa island hopping tours, apan, matud sa opisyal sa PCG-Bohol, daghan nga dispatcher nga namaligya sa tours gamit ang colorum nga mga sakyanan sa dagat.
Segun pa sa Department of Transportation, ang colorum usa ka sakyanan nga wala marehistro ug illegal nga nag-alagad sa publiko sa serbisyo sa panakyanan.
Segun sa balaod, ang tanan nga sakayan sa dagat nga nagtanyag og mga byahe apan wala’y rehistro, wala’y makuha nga pagtugot sa mga tinugyanan.
Sanglit wala marehistro ug wala’y mga gihuptan nga prangkisa, ang mga Bangka nga masakyan, kon may kakuli-an nga mahitabo, delikado nga walay makatabang.
Matud sa hepe sa PCG, kasagaran niini, magtagotago sa pagpunit sa ilang pasahero ug dili na mopahibaw sa PCG sa ilang byahe kay segurado usab sila nga dili tugotan sa PCG.
Gipasabut ni Lt Cabasag nga kon unsay mahitabo sa byahe, ang Bangka nga walay rehistro, wala usab mahuka nga insurance ang mga biktima, ug gani, dako ang posibilidad nga walay kabangkaagan ang nagmaneho niini sa kaluwasan ug paglahutay kon naa sa lawod.
Alkanse sa serbisyo, delikado ug tungod kay illegal, dili na mangahas og panawag og panabang kon makabagat og kakuli-an.
Gawas pa, may mga bahan gihapon sa PCG nga mo patrolya sa mga kadagatan ilabina sa mga isla aron mangsita sa mga walay rehistro nga mihikoyog byahe.
Ang masakpan nga colorum nga mobyahe, multahan ang kapitan, embargohon ang Bangka ug makuha lamang human maparehistro ug makabayad samulta. Rey Anthony Chiu/PIA-Bohol
